هۆکارەکانی دروستبوونی ریا: یەکەم: نەزانی:

هۆکارەکانی دروستبوونی ریا: یەکەم: نەزانی: ئەگەر باوەڕداران ڕاستییەکانی ژیان وەکو خۆی تێ بگەن ئەوکات هەر گیز تووشی ڕیا نابن؛ چونکە ئێمە بۆ دەمانەوێت خەڵکی لە خۆمان ڕازی بکەین، ئەوان چیان بۆ ئێمە کردووە، تا لە پێناو ڕەزامەندیی ئەوان کار بکەین؟! ئاخر ژیان و تەمەن و لەشساغی و ڕۆزی و سەرجەم بەخششەکانی تر هەمووی هی خوایە، ئیتر بۆچی دەبێت ئێمە بیانخەینە پێناو خزمەتی خەڵکەوە؟! بۆچی دەبێت ڕەزامەندیی خوا بگۆڕینەوە بە ڕەزامەندی خەڵکی؟! ئاخر ئەوان بۆ ژیانی خۆیان، چییان بەدەستە، هەتا بۆ ئێمە هەیانبێت؟! ئەی ئەگەر بۆ ژیان هیچیان بەدەست نەبێت، ئاخۆ بۆ دوای مردن و قیامەتمان چیان لەدەست دێت؟! هەموو ئەوەی خەڵک بۆ ئێمەی پێ دەکرێت، تەنها باسێکی باشەمانە، ئەویش ئەگەر بیکەن!! قسەی باشیش بکرێت، یان نا دەبێت چ سوودێکی هەبێت؟! بەتایبەتی ئەگەر نرخەکەی تووڕەیی خوای گەورەو بەهەدەردانی کردەوەکانمان بێت. کتێبی:کردەوەکانی دڵ/ل/48

خاڵە هاوبەش و جیاوازەکانی نێوان هاوسەرگیری مسیار و سیغە.

ئەرکی پاکردنەوەی دڵ و نییەت

کاری پاکردنەوەی دڵ و یەکلابوونەوەی نیەت بۆ خوای گەورە، هەروا ئاسان نییە، هەتا سەر زارەکی بەڕێ بکرێت، بەڵکو هەوڵ و ماندوبوون و پەرستش و زانستی زۆری دەوێت، خواناسانی پێشین زیاتر لە هەر کار و پەرستشێکی تر بە نیەتەوە زۆر ماندوبوون. سوفیانی ثەوری دەڵێت: (ما عالجت شيئا أشد علي من نيتي؛ لأنها تنقلب علي) کتێبی ( جامع العلوم والحکم/ص۷۰). واتە: هیچ شتێک کە ویستبێتم چارەسەری بکەم، هێندەی نیەتی دڵم سەرقاڵی نەکردووم؛ چونکە لێم دەگۆڕیت. کتێبی کردەوەکانی دڵ/30

گرنگی هاوسەنگی نێوان دڵ و کردەوەکان.

ئەمڕۆ خەڵکانێکی زۆر هەن، ئەوەی گوێی پێ نادەن، دڵە شەرعییەکانیان و خەمی قیامەت و دواڕۆژیانە، هەموو ژیانیان بۆ جەستەیان تەرخان کردووەو لە پێناوی خزمەتکردنی ئەودا، ساتەکانی بەخەرج دەدەن. خەڵکانێکی تر هەن، ڕاستە ڕوو لە خوان، بەڵام ئەوەندەی سەرقاڵی ڕواڵەت و ڕووکەشی کارەکانیانن، نیو ئەوەندە گرنگی بە کرۆک و ناوەڕۆکی کارەکان و مەبەستەکانی شەرع و نیەتی دڵەکانیان نادەن و پرسیاریان لە بارەوە ناکەن. هەشمانە وا تێ گەشتووە، کە تەنها دڵ گرنگە، ئیتر کردەوە هەر چۆن بێت، کێشە نییەو کاتێک بەئاگایان دەهێنیتەوە لە کردنی حەرامەکان، دەڵێن: دڵ گرنگە، ئەمەش هەڵە تێگەشتنە لە کردەوەکانی دڵ؛ چونکە ئەگەر ڕاستە، دڵمان پاکە و ساغە لەگەڵ خوا، ئەی چۆن ئەو دڵە کاریگەری لەسەر کردەوەکانمان دروست نەکردووە و ناتوانێت ئاڕاستەیان بکات و لە شتە قەدغەکراوەکان بیانگێڕێتەوە؟!. کتێبی: کردەوەکانی دڵ/ل5

گەیشتنی هەواڵەکان بە پێغەمبەر و ئامادەکارییەکانی لەمەدینە

2_ وردەکارییەکانی درووستکردنی ئادەم.

جیاوازی سروشتمان هۆکاری جیاوازی بۆچوونەکانمانن

هەندێک جار جیاوازی بیر و ڕامان هەڵقوڵاوی جیاوازی سرووشتی خۆمانن، وهەمووشمان ئەو ڕاستییە دەزانین كەسروشتی هەموو مرۆڤەكان جیاوازن وچوون یەك نین، هەر بۆ نموونە سرووشتی ئەبوبەكر وعومەر خوایان لێ ڕازی بێت زۆر جیاواز بووە وئەو جیاوازیەیش كاریگەری تەواوی هەبووە لەسەر بۆچوونەكانیان. بەهەمان شێوە سرووشتی عەبدولڵای كوڕی عومەر وعەبدولڵای كوڕی عەبباسیش هەر وابوە وهەمیشە بۆچوونەكانی عەبدولڵای كوڕی عومەر توندی پێوە دیار بووە بە پێچەوانەی بۆچوونەكانی عەبدولڵای كوڕی عەبباس كە شلگیری بەسەریدا زاڵ بووە،؛ بۆیە زانایان فەرموویانە: ئاگاتان لە توندییەكانی عەبدولڵای كوڕی عومەر وئاسانکارییەکانی عەبدولڵای كوڕی عەبباس بێت.

الیقین لایزول بالشک

گرنگترین حوکمەکانی هاوسەرگیری سیغە.

گرنگی نییەت

مقاصد اللفظ علی نیة اللافظ.

1_ پێناسەو پادشتی سیغە لەدیدی پێڕەوانی شیعەدا.